Zasada jedności i niepodzielności prokuratury.
Prokuratura RP ukształtowana jest według dyrektywy organizacyjnej, w myśl której stanowi ona jednolitą całość, a czynności poszczególnych jej organów są czynnościami całej prokuratury. Taki kształt omawianej instytucji nadaje art. 1 ust. 1 Ustawy o prokuraturze wskazujący, iż prokuraturę stanowi Prokurator Generalny oraz podlegli mu prokuratorzy powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Uszczegółowieniem tej regulacji jest art. 10 ust. 2 Ustawy o prokuraturze, który przyznaje Prokuratorowi Generalnemu prawo wykonywania wszelkich czynności należących do zakresu działań prokuratury oraz zlecania ich wykonania podległym mu prokuratorom. Ponadto podobne uprawnienia ustawa przyznaje prokuratorom przełożonym w ich zakresie działania (art. 10 ust. 3). Ograniczeniem zarówno dla Prokuratora Generalnego, jak i dla prokuratorów przełożonych są jedynie sytuacje, gdy ustawa zastrzega daną czynność wyłącznie do właściwości prokuratora określonej rangi. Zatem zachowuje aktualność stwierdzenie M. Cieślaka72, że wyróżnienie poszczególnych jednostek prokuratury (Prokuratura Generalna, Krajowa, prokuratury okręgowe, rejonowe) ma cel jedynie organizacyjny, techniczny, umożliwiający wykonywanie jej ustawowych zadań. Z punktu widzenie procesowego, w zasadzie obojętne jest, który z organów prokuratury dokonuje danej czynności, ponieważ wszystkie są czynnościami tej samej jednolitej instytucji. Każdy funkcjonariusz prokuratury wykonując zleconą mu czynność równocześnie reprezentuje prokuraturę jako całość i odwrotnie, każdy funkcjonariusz obciąża skutkami swojego działania całą prokuraturę73.
Reguła jednolitości prokuratury wiąże się ściśle z zasadą centralizmu, przejawiającą się w podporządkowaniu prokuratury Prokuratorowi Generalnemu – organowi centralnemu, jednemu dla całego państwa i jednoosobowemu. Taki układ, z kolei, określany jest mianem zasady jednoosobowego kierownictwa; prokuratura jako całość, jak też poszczególne jej jednostki podporządkowane są organom jednoosobowym (Prokurator Generalny, prokuratorzy okręgowi, rejonowi).
Pewne odchylenie od zasady jednolitości i centralizmu całej prokuratury stanowi prokuratura wojskowa. W zasadzie jest samodzielnym pionem i dopiero na najwyższym szczeblu – poprzez podporządkowanie Prokuratorowi Generalnemu - łączy się z prokuraturą powszechną. Jednym z zastępców Prokuratora Generalnego jest Naczelny Prokurator Wojskowy ( art. 12 ust. o prok.). To rozwidlenie dwóch pionów prokuratorskich wynika z odrębności sądownictwa wojskowego, które także dopiero na szczeblu najwyższym znajduje punkt styczny z sądownictwem powszechnym – Izba Wojskowa przy Sądzie Najwyższym (art.655 § 1 k.p.k.).
Jedną z konsekwencji zasady jednolitości i niepodzielności jest to, że ewentualne niezastosowanie się prokuratora do polecenie przełożonego nie pozbawia ważności tej czynności. Nawet, jeśliby prokurator przełożony oświadczył, że czynność prokuratora podwładnego została wykonana niezgodnie z jego wolą, czynność ta nie stanie się przez to wadliwą74.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.